Badania krwi to podstawowe narzędzie diagnostyczne dla lekarzy wszystkich specjalności. Ich wyniki dostarczają cennych informacji na temat ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Pozwalają wykryć choroby nawet w ich bardzo wczesnym stadium, dzięki czemu można szybko podjąć skuteczne leczenia. Ocena parametrów krwi służy też monitorowaniu postępów terapii. Jeśli chcesz dobrze zadbać o swoje zdrowie, wykonuj badania krwi raz do roku, nawet wówczas, gdy nie odczuwasz żadnych niepokojących objawów.
Na czym polegają badania krwi?
Z punktu widzenia pacjenta badania krwi to szybka, praktycznie bezbolesna procedura, której zwykle należy się poddać na czczo, po dobrze przespanej nocy. Pobrana próbka trafia do laboratorium analiz, gdzie badana jest pod kątem wskazań na skierowaniu. Możliwe jest zbadanie różnych składników krwi i różnych jej frakcji. Czym różnią się te badania i jakie dają informacje o stanie zdrowia badanej osoby?
Morfologia krwi
W pierwszej kolejności wykonywane jest podstawowe badanie elementów morfotycznych krwi, czyli ilościowa i jakościowa ocena jej komórek – krwinek czerwonych, białych i płytek krwi. Wyniki morfologii mogą wskazywać na zaburzenia hematologiczne, np. niedokrwistość (anemię), białaczkę. Są także informacją na temat toczących się w organizmie procesów zapalnych, infekcji. Dzięki morfologii krwi można wstępnie zdiagnozować cukrzycę, choroby autoimmunologiczne czy nowotworowe.
Badania biochemiczne krwi
Dużą grupę stanowią biochemiczne badania krwi – dotyczące składu osocza. Zawieszone są w nim rozmaite związki i pierwiastki, których stężenie u zdrowego człowieka powinno zawierać się w określonych wartościach referencyjnych. Odchylenia od tych norm mogą świadczyć o chorobach. Najczęściej bada się stężenia takich składników, jak:
- elektrolity (zwłaszcza sód i potas) – w ocenie gospodarki wodno-elektrolitowej,
- lipidy (cholesterol, trójglicerydy) – w ocenie ryzyka chorób układu krążenia,
- glukoza – w ocenie gospodarki węglowodanowej i ryzyka cukrzycy,
- mocznik, kreatynina – w diagnostyce chorób metabolicznych i zaburzeń pracy nerek,
- ALT, AST, ALP, GGTP, bilirubina całkowita – w ocenie stanu wątroby,
- CRP – w ocenie stanów zapalnych.
Wyżej wymienione parametry określa się zwykle w ramach badań profilaktycznych.
Specjalistyczne badania krwi
W ramach biochemii krwi wykonać możesz także szereg badań specjalistycznych – pod kątem określonych zaburzeń i problemów zdrowotnych. Często przeprowadza się np. ocenę stężeń hormonów (np. tarczycy – badania TSH, Ft3, Ft4) albo przeciwciał (np. IgG i IgM, których obecność wspomaga diagnostykę chorób zakaźnych). Badania specjalistyczne mogą służyć także diagnostyce alergii czy problemów z płodnością, ale też oznaczeniu substancji toksycznych, np. narkotyków.