Współczesne tempo życia sprawia, że często zaniedbujemy swoje zdrowie. Wiele osób do lekarza trafia dopiero w przypadku nasilonych dolegliwości, które nie dają się już uśmierzyć domowymi sposobami. Tymczasem rozwojowi bardzo wielu schorzeń można zapobiec dzięki odpowiedniej profilaktyce. Regularne badania pozwalają wykryć nieprawidłowości, zanim dadzą one o sobie znać. W tak wczesnym stadium można skutecznie leczyć nawet choroby nowotworowe.
Badania krwi – nieocenione narzędzie diagnostyczne
Podstawą profilaktyki zdrowotnej jest morfologia krwi, czyli badanie ilościowe i jakościowe jej komórek. Pozwala ono na ocenę ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Może np. wskazywać na toczące się w organizmie procesy zapalne. Odstępstwa od wartości referencyjnych w wynikach tego badania są dla lekarza sygnałem do podjęcia dalszej diagnostyki.
Próbkę krwi można poddać badaniom biochemicznym, które pozwalają ocenić stężenie rozmaitych substancji – pierwiastków, hormonów, przeciwciał i wieli innych. Pozwala to monitorować np. poziom glukozy (w profilaktyce cukrzycy) czy cholesterolu i trójglicerydów (w związku z ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych). Regularne badania krwi służą także kontroli zdrowia tarczycy czy wątroby.
O ogólnym stanie zdrowia pacjenta świadczy również podstawowe badanie moczu. Dodatkowo można dzięki niemu ocenić pracę nerek czy stwierdzić cukrzycę.
Najważniejsze badania obrazowe
Do badań obrazowych zalicza się techniki pozwalające na zobrazowanie ludzkiego ciała – rentgen (RTG), ultrasonografię (USG), tomografię komputerową (TK), rezonans magnetyczny (RM). W ramach profilaktyki zdrowotnej warto robić co najmniej kilka z nich:
- USG jamy brzusznej,
- RTG klatki piersiowej (w szczególności powinni je wykonywać palacze),
- USG piersi i narządów rodnych (u kobiet),
- mammografię (badanie rentgenowskie piersi dla kobiet po 40 roku życia).
Częstotliwość tych badań należy dostosować do wieku i stanu zdrowia pacjenta.
Inne nieodzowne badania profilaktyczne
Niezależnie od wieku warto co najmniej raz na pół roku poddać się kontroli stomatologicznej. Osoby po 40. roku życia zachowają dobry wzrok, jeśli będą raz na dwa lata (a po 50. roku życia – raz do roku) odwiedzać okulistę. W ramach profilaktyki raka szyjki macicy wszystkie kobiety powinny co rok wykonywać cytologię, a mężczyznom po 40. roku życia zaleca się regularne badania prostaty.
To tylko najważniejsze spośród badań profilaktycznych. Ich zestaw powinien być dostosowany do indywidualnej sytuacji pacjenta, którą warunkuje nie tylko wiek czy płeć, ale też obciążenia rodzinne, przebyte choroby albo charakter wykonywanej pracy.